Markalaşma

Renklerin anlamlarını biliyor musunuz? Hiç şüphesiz ki renkler bizi bir duygudan başka bir duyguya sürükleyebilir. Bazı renkleri gördüğümüzde heyecanlanabilir, acıkabilir bazı renklerde ise sakinleşebilir ya da üzgün hissedebiliriz. Renklerin anlamları hayatımızda sandığınızdan daha fazla yer kaplıyor.

Peki ya renkler satın alma kararımızı ya da markaya bakışımızı nasıl etkiler? Markalar renkleri nasıl kullanıyorlar? Renklerin psikolojik anlamları ve insanlara etkileri nelerdir? Renklerin anlamlarını iş hayatı açısından değerlendirdiğimiz bu yazımızda sorularınıza cevaplar bulacağız.

Doğru Rengi Seçmek Neden Önemlidir?

Çoğu zaman markaları sloganlarından, reklamlarından, logolarından ya da bize yaşattığı deneyimlerden anımsarız. Bunların temelinde bize hissettirdikleri vardır. Bu kimi zaman bir melodide, kimi zaman mağazalarda kullanılan özel bir kokuda, kimi zaman da bir logonun renginde saklıdır. Peki renklerin anlamlarının buradaki rolü nedir?

Her zaman duyarız “imaj çok önemlidir!”. Markalar çizmek istedikleri imajı enine boyuna düşünürler. Kullanılan bir kelimeden tutun logodaki bir yıldızın eksik ya da fazla olmasına kadar… Bu bütünsel çalışmanın bir ayağını da bu yazının konusu olan renkler oluşturmaktadır. Doğru renk seçimi marka bilinirliği için önemli bir adımdır, aynı zamanda firma kimliğiniz hakkında da kullanıcıya tüyolar verir. İşte bu adımda, renklerin anlamlarına kulak vermek çok önemlidir.

Loyola Üniversitesi’nde yapılan bir araştırma(Morton, “Why Colour Matters‟, 2013) renklerin marka bilinirliğini %80 oranında arttırdığını göstermiştir. Eğer marka bilinirliğine yeterli derecede sahipseniz renklerinizle geçici süre ile oynamakta bir sakınca yoktur.

Heinz markası 2000 yılının Ekim ayında EZ Squirt Blastin’ adını verdikleri farklı renkteki ketçapları piyasa sürdüler. Diğer ketçap şişeleri arasında bariz şekilde farkedilen bu şişeleri müşteri de es geçmedi ve Heinz’ın ürün satışları $23 Milyon arttı. Bu olay bize marka bilinirliği dışında renklerin anlamlarının doğru kullanıldığında ne kadar dikkat çekici olup lehimize sonuçlandığını gösteriyor.

Doğru çalışılmış bir ürün ambalajı tüketicinin o ürünü almasını tetikleyecektir. Kullanıcılar bir ürünün ilk değerlendirmesini yaklaşık 90 saniyede yaparlar ve bunun %62 – 90’lık kısmını ürünün rengi oluşturur.

Yeşil Mercedes

Her renk her ürüne olur mu? Örneğin yeşil favori renginiz bu renk ambalaja sahip bir şampuan alabilirsiniz. Sizde ferahlık, tazelik, naturellik gibi duygular hatta belki de ürünün vegan ya da organik olduğuna dair izlenimler uyandırır. Peki ya aynı renkte bir Mercedes olsaydı, satın alır mıydınız? Yapılan bir araştırmada bir grup katılımcıya firmaların logoları ve 8 renk seçeneği sunuluyor, bu renklerin firmaların ürettiği ürüne ne kadar uyduğu ile ilgili bir puanlama yapmaları isteniyor. Sonuç gösteriyor ki, katılımcılar ürünlerin fonksiyonuna en uygun olan renkleri seçiyorlar.  

Renklerin Yolculuğu

Neden yeşil renk Mercedes’i en iyi yansıtacak renk olmasın ki, buna kim karar veriyor? Tabii ki beynimiz! Her rengin farklı düzeyde enerjisi vardır ve bunlar doğrudan beynimizi dolayısıyla da duygularımızı etkilerler. Renkler görülüp beyne iletildikten sonra beyin zihinsel durumu ve duyguları etkileyen bir hormon salgılar. Bunun sonucunda da bazı renkler negatif bazı renkler ise pozitif etki yaratır. 1981 yılında Rikard Küller’in yaptığı araştırmada deneklere gösterilen renklerin EEG, kalp atım hızı ve duygusal alanlarda büyük değişiklikler yaptığı ortaya konulmuştur.

Renklerin Anlamları ve Markalar

Siyah Rengin Anlamı

Cesaret, Resmiyet, Gizem, Güç, Lüks, Disiplin ve Ciddiyet

Siyah rengin anlamı çoğu kültürde matem, kötülük, karanlık olarak anılsa da iş pazarlama dünyasında biraz farklılaşıyor. Cesaret, resmiyet, gizem, güç, lüks, disiplin ve ciddiyet anlamlarına gelen siyah rengi kullanan firmalar oldukça fazla. Disney, Apple, Nike, Gillette, Adidas, Gucci, Channel, Prada gibi ünlü markalar siyah rengi tercih edenlerden. Bu firmaların ortak yönleri neler sizce?

Üst sınıf lüks marka olarak sınıflandırabileceğimiz Gucci, Channel, Prada gibi markalar siyah rengin hissettirdiği lüks algısı oldukça iyi yansıtıyor. Nike, Adidas ve Puma gibi spor markalar ise siyah rengin disiplin, güç ve ciddiyet duygusunu kullanıyorlar.

Beyaz Rengin Anlamı

Saflık, Temizlik, Sakinlik, Masumiyet, Güvenlik ve Huzur

Saf ve temiz olmayı hangi renkle tanımlarsınız diye sorsam eminim ki aklınıza ilk gelen renk muhtemelen beyaz olacaktır. Kültürden kültüre farketse de beyaz rengin anlamı çoğu zaman saflık, temizlik, sakinlik, masumiyet, güvenlik ve huzur anlamlarına gelir. Hastane, düğün gibi yerlerde ana tema rengini oluşturması da bu yüzdendir. Markalar beyaz rengi çoğu zaman ikincil renk olarak kullanmaktadırlar.

Kırmızı Rengin Anlamı

Heyecan, Tutku, Tehlike, Enerji, Aşk, Öfke ve Hareket
En iddialı ve dikkat çekici renklerden biri şüphesiz ki kırmızı renktir. Firmalar kırmızı rengi çoğu zaman, “call-to-action” olarak bildiğimiz “eylem çağrılarında” kullanmaktadırlar çünkü beynimiz için kırmızı rengin anlamı “aciliyettir”. Youtube, Netflix, Burger King, McDonald’s, Coca-Cola, Oracle, KFC ve Lego en bilindik kırmızı logoya sahip markalardan. Özellikle fast-food ve içecek markalarının kırmızı rengi kullanmaları çok sık rastladığımız bir durum. Oluşturdukları aciliyet, enerji ve açlık hissiyle başarılı birer örnek haline geliyorlar.

Medya platformları ise sizi heyecanlandıracak, kimi zaman aşk, öfke gibi duyguları tetikleyecek videoları için yine kırmızı rengi tercih edenlerden. Kısacası, dikkat çekmek istiyorsanız ve markanız bunun karşılığını verebiliyorsa kırmızı sizin için ideal olacaktır.

Mavi Rengin Anlamı

Profesyonellik, Güven, Otorite, Güç, Üretkenlik, Sakinlik ve Sadakat
Çoğu insanın favori rengini oluşturan mavi renk özellikle erkeklerin tercihi oluyor. Kırmızı rengin aksine insanı sakinleştiren mavi renk çoğu insan tarafından tercih edildiği için daha geleneksel ve muhafazakar bir renk olarak tanımlanıyor.

Uluslararası En iyi 1oo markanın yaklaşık %33’ü mavi rengi tercih ediyor. Mavi rengin anlamı ile ilgili birebir iletişimin bir temsilcisi olduğu ve müşteride aidiyet hissi oluşturduğuna dair bir düşünce var. Hal böyle olunca çok sık olarak mavi renkli logolarla karşılaşıyoruz. American Express, Visa, PayPal, Twitter, Facebook, Skype, IBM, Intel, Pepsi, Volkswagen, Ford, Oral-B en popüler mavi rengi kullanan markalardan.

Yeşil Rengin Anlamı

Uyum, Doğa, Sağlık, Şans, Tazelik ve Büyüme
Yeşil rengin anlamı çoğunlukla doğa ve para ile ilişkilendirilir. Doğanın temelinde büyüme, yenilenme, tazelik ve uyum vardır. Çevre dostu, sürdürülebilir, organik ürünleri olan firmalar çoğunlukla yeşil rengi tercih ediyorlar. Para ve serveti de çağrıştırdığı için bankacılık ve finans sektöründeki firmalar için de çok uygun bir renk. Starbucks, Garanti, Animal Planet, Android, Spotify, BP, Whole Foods, xBox, Tropicano gibi markalar yeşil rengi tercih ediyorlar.

Sarı Rengin Anlamı

Hız, Eğlence, Düşük Maliyet, İyimserlik, Sıcaklık, Dikkat ve Netlik
Sarı renk en enerjik renklerden biri. Verdiği sıcaklık hissiyle insandaki enerjiyi tetikliyor. Bu yüzden, insanlarda iyimserliği, pozitif düşünceleri ortaya çıkartıyor. Sarı rengin anlamı, aynı zamanda dikkat olarak da bilinmektedir. Trafik lambalarındaki dikkat ışığı sarı renktir.

McDonald’sın “altın kemerlerini” bilmeyen yoktur. Büyük, parlak, mutluluğu simgeleyen, sıcaklık hissi uyandıran sarı kemerler… McDonald kardeşler bu fikri yansıtabilmek için altın kemerleri tasarlamışlardır. Bir diğer örnek ise Ikea. Düşük maliyeti simgeleyen Ikea logosunda sarı rengi kullanıyor. Hız sembolü olarak da Ferrari’yi örnek verebiliriz. Sarı renk logoya sahip birkaç marka; Lays, Post-it, Subway, Cat, Imdb, Snapchat.

Mor Rengin Anlamı

Asalet, Lüks, Kutlama, Eğitim, Gizem, Hayal gücü ve Zarafet
Tarihte asillerin rengi olarak bilinen mor renk, günümüzde ya çok sevilen ya da nefret edilen bir renk olarak karşımıza çıkıyor. Firmaların sıklıkla kullandığı bir renk diyemeyiz. Bir tasarımda fazla kullanımı mor rengin anlamını kibir ya da hayal kırıklığı gibi olumsuz duygulara dönüştürebiliyor.

Eğitim alanından kullanan isimlerden biri Northwestern Üniversitesi. Özellikle pazarlama alanında en iyilerden olan bu üniversite logosunda yoğun olarak mor rengi kullanıyor. Yahoo, Fedex, Twitch, Gratis mor rengi kullanan firmalardan bazıları.

Kahverenginin Anlamı

Konfor, Güvenlik, İzole, Sağlam ve Doğal
Yeryüzünün rengi olarak bilinen kahverenginin anlamı bazen tekdüze ve sıkıcı olarak algılanabiliyor. Kahve ve çikolata markalarının çoğunlukla tercih edebileceği bir renk. Ups, M&m’s, Gloria Jean’s en bilinen örneklerinden. Ups, kahverenginin yansıttığı izole, güvenli ve sağlam sıfatlarını avantaja çeviren markalardan biri.

Turuncu Rengin Anlamı

Canlı, Oyuncu, Mutlu, Sanatsal, Macera ve Enerjik
Kırmızı ile sarının karışımı olan turuncu renk, kendisini özellikle yiyecek sektöründe ispat etmiş renklerden. Pazarlamacıların call to action için tercih ettikleri bir diğer renk turuncu oluyor. Turuncu rengin anlamı markanızın dost canlısı, eğlenceli fakat yine de güvenilir olduğunu gösteriyor. Fanta, Amazon, Harley Davidson, Firefox, Timberland, Nickelodeon ve MasterCard turuncu logo kullanan markalardan bazıları.

Pembe Rengin Anlamı

Dişi, Romantik, Güzel, Çocuksu, Tatlı, İyimser ve Kibar
Pembe rengin anlamı dişi, romantik, güzel, çocuksu, tatlı, iyimser ve kibardır. Daha çok kadınsı bir renk olarak bilinen pembe, kadınlara yönelik ürünler üreten firmaların sıklıkla tercih ettiği bir renk. Aynı zamanda, şekerli gıdalar üreten bir firmanız varsa pembe yine iyi bir seçenek oluyor. Victoria’s Secret, Barbie, Donkin’ Donuts, Cosmopolitan, Hello Kitty en bilindik markalardan.

Son Söz

Renklerin anlamları kişilere, olaylara, deneyimlerimize göre farkedebilir. Renklerin kombinasyonu farklı anlamlar ortaya çıkartabilir ya da birbirini destekleyebilir. Logo renkleri zaman içinde değişebilir, gelişebilirler. Çizmek istediğiniz imajı, vermek istediğiniz mesajı derinlemesine düşünün. Markanızı en iyi yansıttığını düşündüğünüz renkleri seçin. Belki bunları bir araya getirebilirsiniz ya da tek renk olarak kullanabilirsiniz. Renklerin anlamlarını kullanarak farklı kombinasyonlar deneyebilir ve alternatifler üretebilirsiniz. Böylece seçim yapmanız biraz daha kolaylaşabilir. Unutmayın, renkler işin sadece ufak bir ayağı fakat olmazsa olmazı. 🙂

Eğer nasıl marka yaratacağınız konusunda merak ettikleriniz varsa Markalaşma Nedir? yazımıza göz atabilirsiniz.

Kaynaklar

• The Psychology of Colour Influences Consumers’ Buying Behaviour – A Diagnostic Study – J Suresh Kumar
• http://renketkisi.com/psikoloji-ve-renk.html
• https://www.verywellmind.com/color-psychology-2795824

 

 

 

 

 

 

Bu yazımızda sizinle birlikte, 8 markalaşma tekniği ile markalaşmanın ne olduğunu inceleyeceğiz.  

Markalaşma Nedir?

Markalaşma konusuna başlamadan önce eğer pazarlama hakkında yeterli altyapıya sahip olmadığınızı düşünüyorsanız Pazarlama Nedir? yazımıza göz atabilirsiniz.

Marka bir ürünün (kişiler dahil) kimliği, karakteri ve kişiliğidir.

Şimdi markalaşmanın ne olduğuna bir bakalım.

Markalaşma işinize veya kendinize onlarca insan, ürün, hizmet veya işletmeler arasında ayırt edilebilir yer bulmaktır aslında.

Marka farklılaşmaktır.

Markalaşırız çünkü birbirine çok benzeyen kitleler içerisinde ayırt edilebilir, öne çıkan, tercih edilen ve kalıcı olan olmak isteriz.

O halde şöyle bir tanım ilave etmemiz yerinde olur.

Markalaşmak, farklılaşmaktır. Markalaşmak ürün, hizmet ve işletmeler için sadece bununla da kalmayıp, ete kemiğe bürünmektir.

Şimdi 8 teknik ile markalaşma sırlarını görelim.

 

Teknik 1: Marka Adı Bulmak

Markanızın adının ne olacağı çok önemlidir. Sadece isim dahi çok şey değiştirebilir.

Neden mi?

Çok basit! Çünkü insanların hakkınızda bileceği ilk şey adınız olacaktır.

Bir örnekle durumu açıklamak gerekirse;

Ford, çıkarmış olduğu Pinto modeliyle Brezilya pazarında hüsrana uğramıştır. Çünkü “pinto” Brezilya’da argo olarak küçük erkek organı anlamına gelmektedir.

Bu örneğe ek olarak şunu da söyleyebiliriz ki, tüm mevcut veriler ışığında; akılda kalan, öğrenmesi, söylemesi ve hatırlaması kolay olan marka adları her zaman markalaşma sürecini daha da kolaylaştırlar.

 

Teknik 2: Marka Logosu

Dikkat ederseniz başarıya ulaşmış tüm markaların akılda kalan, kendilerine has logoları vardır.

Logo markalaşmada çok önemlidir. Çünkü insan algısının en önemli üç işlevinden birine yani görsel algılama yetisine hitap eder.

Örneğin Apple markası ile bütünleşmiş olan ısırılmış elmayı ele alalım. Bu örnekte logo marka adıyla bütünleşmiştir. Şimdi Apple adını duymayan veya herhangi bir ek etken olmadan bir kişiye Apple logosunu gösterseniz, kişi hemen bu markanın ünlü Apple olduğunu anlayacaktır.

Siz de markalaşma sürecinizde, marka adınızı bulduktan sonra logonuzu özenle seçmelisiniz ki hedef kitleniz ister adınızı duysun, isterse de logonuzu görsün, yaratmak istediğiniz markayı anlamalı, hatta hissetmelidir.

Logo marka adınızın tamamlayıcısı, görselliğe büründürülmüş halidir.

 

Teknik 3: Marka Sloganı

Markanızı inşa ederken bir sonraki adımınız marka sloganı bulmak olacaktır.

Marka sloganı, hedef kitlenize markanızın mesajını çok az sözcükle iletmenizi sağlar.

Slogan seçimi vakit alabilir. Çünkü 1 cümle ve hatta bir isim tamlaması kadar ancak olan bir metnin hem sizin farklılığınızı, hem marka karaktetinizi, hem yaptığınız işinizi/ürün ve hizmetlerinizi, hem de vaadlerinizi anlatması için çalışmalısınız.

Örneğin yerli dünya markamız Türk Hava Yolları’nın sloganı “globally yours” – “sizi küreselleştirir”.

Bu slogan markanın adı, logosu ve imajıyla birleştiğin size yukarıda saydığımız tüm bilgileri de veriyor.

 

Teknik 4: Marka Kimliği

Markalar aynı insanlar gibidirler. Doğar, büyür, yaşar ve ölürler.

Her markanın da kendine has karakteri vardır. Tıpkı insanlar gibi.

Peki sizin markanızın karakteri nedir veya nasıl olmalıdır?

Gelin birlikte bakalım.

Markanızı yaratırken, markanızın neyi temsil edeceğine, hangi hedef kitleye yönelik olacağına iyi karar vermelisiniz.

İşinize uygun doğru hedef kitle seçimi yaptıktan sonra, marka karakterinizi oluşturmaya başlayabilirsiniz.

Burada iki konuya özellikle dikkat etmek gerekir.

* Markanızın karakteri hedef kitlenizden biri gibi, onların öne çıkan özelliklerini benimser nitelikte olmalıdır.

* Markanızın karakteri aynı zamanda hedef kitleniz için çekim oluşturacak; onların ulaşmak, parçası olmak gibi arzularını harekete geçirecek karakter özelliklerine sahip olmalıdır.

Bu noktaya geldiğinizde markanızı yaratmış oldunuz.

Şimdi gelin markalaşma sürecinin devamına, marka konumlandırmaya bakalım.

 

Teknik 5: Hedef Kitle Seçimi – Segmentasyon

Hedef pazarınızı seçmek veya diğer bir deyişle segmente etmek çok kritik bir aşamadır.

Segmentasyon hedef pazarınızı müşterilerin; coğrafi, demografik, psikografik ve davranışsal özelliklerine göre homojen gruplara ayırma işlemidir.

Bu aşamada;

– Pazar araştırması yaparak hedef pazarınızdaki müşteri segmentlerini belirleme

– İşiniz için en karlı olacak segmentleri seçme

– Markanızı seçtiğiniz segmente hitabedecek şekilde yaratma

Süreçlerini takip etmeniz ve sabırla uygulamanız gerekir.

 

Teknik 6: Marka Konumlandırma

Marka yaratım sürecini başarıyla tamamladıktan sonra, markanızı hedef pazarda nasıl konumlandırcağınıza karar vermeniz gerekir.

Şimdi canlandıralım;

Hedef kitlenizin zihnini temsil eden, sınırları olan hayali bir alan düşünün.

Sonrasında bu zihne örneğin sadece 10 tane markanın sığacağını düşünün.

Üstelik bu 10 marka, tüm markaları kapsıyor.

Böyle bir durumda sadece kendi rakiplerinizle değil dünyanın tüm markalarıyla rekabet halindesinizdir aslında. Piyasada değil, ancak en değerli olan tüketicinin zihninde ve kalbinde yer edinme rekabetidir bu.

Ne demek istediğimizi bir örnekle açıklayalım.

Pepsi ezeli rakibi Coca-Cola’dan daha lezzetli olduğunu kanıtlamak için tadım testleri düzenledi.

Sonuç %56 ile Pepsi lehine çıktı. Yalnız bir sorun vardı. Test sonucu bu oranda çıksa da, markalar işin içine girince Pepsi’nin pazarda bu kadar payı kesinlikle yoktu. Peki neydi insanların kararını etkileyen ?

Tabiki markalar!

Tadım testinin ardın bir takım ek araştırmalar yapıldı. Bunlardan bir tanesi neuromarketing araştırmasıydı.

Araştırma Coca-Cola ve Pepsi markalarının tüketicinin zihninde hangi alanı tetiklediğini araştırdılar.

Sonuçlar çok ilginçti. Çünkü Coca-Cola markasını gören tüketicilerin zihinlerinde “ben” bölgesi denen, örneğin kişinin kendisini aynada görünce harekete geçen alan tetikleniyordu.

Yani Coca-Cola kendisini öyle bir konumlandırmıştı ki, insanlar markayı kendileriyle özdeşleştirmişlerdi.

 

Teknik 7: Marka Değer Önerisi

Ortaya çıkarttığınız markanızın, kullanıcılar gözünde değer görebilmesi için bir değer önerisi olmalıdır.

Marka değer önerisi, markanızın hedef kitlenize olan vaatleridir. Hedef kitleniz için onlara ne vaadettiğiniz ve bunu ne kadar gerçekleştirdiğiniz çok önemlidir.

Bu noktada Nortwestern Üniversitesi Kellog İşletme Okulu Uluslararası Ticaret Profesörü Philip Kotler, yazdığı Pazarlama 3.0 kitabında insanların ruhlarına dokunmaktan bahseder.

Yani tüketicileri etkilemek için artık yalnızca mantığa hatta kalbe hitabetmek yeterli değildir, tüketicinin ruhuna da dokunabilmelisiniz der.

Marka değer önerinizi geliştirirken bu kriterleri dikkate almanız oldukça önemlidir.

Bir örnekle açıklamak gerekirse;

Algida Magnum markası kalitesiyle, lezzetiyle tüketicinin mantığına hitap eder. Aynı zamanda Magnum bir premium markadır. Tüketicisine yüksek kalitenin yanında bir prestij sunar. Hatta açtığı Magnum Store’lar da bunun göstergesidir. Aynı zamanda şirket çeşitli sosyal sorumluluk faaliyetleri de yürüterek bu konumunu tüketicinin ruhuna da dokunarak güçlendirir.

En iyi marka, tüketicisinin istek ve ihtiyaçlarına en iyi vaatleri sunan ve bu vaatlerinde en fazlasını gerçekleştirendir.

 

Markalar da aynı insanlar gibidir. Büyümek gelişmek ve preatij kazanmak için diğer markalar ile iş birliklerine ihtiyaç duyarlar.

Markanızı güçlendirmek için mutlaka konumunuzu güçlendirecek ve hedef kitlenize ulaşmanızı sağlayacak iş birliği fırsatlarını araştırmalısınız.

Şimdi örneğimize bakalım.

Coca-Cola ve McDonald’s yıllardır iş birliği halindedir. Birbirlerini tamamlayıcı iki marka, yine birbirlerini güçlendirmek ve ortak hedef kitlelerine birlikte ulaşmak için iş birliği yapıyorlar. McDonald’s mağazalarında sipariş verdiğinizde ve kola içmek istediğinizde Pepsi bulamazsınız.

Markalaşma hakkında sorularınızı ve yazımız hakkında yorumlarınız lütfen yorum olarak veya diğer kanallardan bize iletmekten çekinmeyin.