Site Hızı Ölçme: Google PageSpeed Insights Nedir?

Günümüz çevrim içi dünyasında hız oldukça önemli bir kıstastır. Web sitesinin ve sayfaların yükleme süresinin ziyaretçiler üzerindeki etkisi oldukça büyüktür. Yükleme süresinin uzun olması kullanıcı deneyimini olumsuz yönde etkiler. Hızlı açılan bir site ise ziyaretçiler üzerinde olumlu etkiler bırakır. Peki sizin siteniz ne kadar hızlı? Web sitenizin hızlı yüklenmesini sağlayarak kullanıcılarınızın daha iyi bir deneyim yaşamasını nasıl sağlayabilirsiniz? Bu soruların cevaplarını Google PageSpeed Insights aracı ile öğrenebilirsiniz.

Site Hızı Testi: Google PageSpeed Insights Nedir?

Google PageSpeed Insights (Sayfa Açılış Hızı Test Aracı), sitelerin hızını ölçen ve optimizasyona yönelik öneriler sunan web tabanlı ücretsiz bir araçtır. Bu araç sayesinde site hızı sorgulaması yapabilir, optimizasyon için değerli ipuçları alabilirsiniz. Google PageSpeed Insights hem mobil hem de masaüstü cihazlara göre sitenin performansını değerlendirerek 100 üzerinden bir puanlama yapar. Bu değerlendirmenin sonrasında sitenin puanını etkileyen konulara dair detaylar da sunar. Böylece sitenin hız konusunda optimize edilmesi mümkün olur. 

Google PageSpeed Insights Aracı Nasıl Kullanılır?

Google PageSpeed Insight, kullanımı oldukça pratik ve basit olan bir araçtır. İnternet tarayıcısından ‘’https://pagespeed.web.dev/’’ adresine gidip URL sorgulamasını başlatarak analize başlayabilirsiniz. Sayfada yer alan “Web sayfası URL’ini girin” bölümüne site performansını test etmek istediğiniz URL’i yazarak “Analiz Et” butonuna basmanız değerlendirmeyi başlatmak için yeterlidir. 

URL analizi bitip sayfa güncellendiğinde site hızına dair metrik ve değerleri görebilirsiniz. Bu analiz sayfasında hem mobil hem de masaüstü cihazlar için site hızını değerlendiren veriler yer alır. Söz konusu metrikler ve değerler site hızına dair bilgiler verirken sorun içeren sayfaları da sunar. Analiz sayfasında karşılaşacaklarınız şunlardır: 

• Hız Puanı
• Laboratuvar Verileri
• Alan Verileri
• Fırsatlar
• Teşhis
• Başarılı Denetimler

Google PageSpeed Insights aracının sunduğu analizde farklı başlıklar altında birçok metrik yer alır. Bu verileri ayrıntılı bir şekilde değerlendirerek site hızını iyileştirecek stratejiler geliştirmek mümkündür. Bunun için de analiz verilerini doğru okumak ve sonuçların ne anlattığını kavramak son derece önemlidir. 

PageSpeed Insights Sonuçları Nasıl Değerlendirilir?

Web site hızını ölçme amacıyla Google PageSpeed Insight’ı kullanıp analizi tamamladığınızda karşınıza bir sonuç sayfası çıkar. Sonuç sayfasında yer alan metriklerin ne ifade ettiğini bilmek site performansınızı doğru değerlendirip geliştirmeler yapmanıza olanak tanır. Araç aynı zamanda metrikleri etkileyen sayfaları ve yapılması gereken düzenlemelere yönelik öneriler de sunar.

Sonuç sayfasını göz ucuyla dahi tarasanız site hızı performansı hakkında fikir sahibi olabilirsiniz. Öneriler kısmında bulunan renk şeması; site hızıyla ilgili iyi ve kötü performans gösteren alanlar ile iyileştirilmesi gereken kısımları anlamanıza olanak tanır. Şemadaki renklerin anlamları ise aşağıdaki gibidir:

• Yeşil, iyi/kabul kabul edilebilir performansı ifade eder.
• Sarı; iyileştirilebilir, ortalama bir performansa sahip olduğunuzu gösterir.
• Kırmızı, düşük performansı ifade eder.

Google PageSpeed Insight; site performans testi sonuç sayfasında alan verisi, laboratuvar verisi, fırsatlar, teşhisler ve başarılı denetimler başlıkları altında birçok bilgi ve öneri sunar. Site hızı optimizasyonu hakkında epey fikir veren bu başlıkların ve metriklerin ne ifade ettiğini yazımızın devamında bulabilirsiniz. 

Hız Puanı

Google PageSpeed Insights, web sitenizin hız performansını gösteren bir puanlama kullanır. Sitenize mobil ve masaüstü cihazlar için ayrı ayrı olmak üzere 0 ile 100 aralığında bir puan verir. 70 ve üzerindeki performans puanı SEO çalışmaları için kabul edilebilir bir değerdir. Google PageSpeed skoru;

• 0 – 59 arası ise düşük performanslı (Low),
• 60 – 79 arası ise orta performanslı (Medium),
• 80 ve üzeri ise iyi performanslı (Good) olarak değerlendirilirsiniz.

Aracın siteye verdiği hız puanı, ölçüm metriklerinin puanlarının ağırlıklı ortalamalarıyla hesaplanır. Google, kullandığı metriklerin önem derecesine verdiği katsayılar ile hesaplama yapar. Fazla katsayıya sahip iki önemli metrik vardır. Bunlardan birisi katsayısı %30 olan toplam engelleme süresi (TBT) iken diğeri ise %25 oran ile en büyük zengin içerikli boyama (LCP) metriğidir. Diğer metriklerin katsayıları için Lighthouse skor hesaplayıcıya bakabilirsiniz.

Laboratuvar Verileri

Laboratuvar verileri, Google tarafından ağ bağlantısı kullanarak elde edilen simülasyonlara dayalı tahminî değerlerdir. Bu alanda gerçek kullanıcılardan elde edilenlerden ziyade tek bir oturum üzerinden toplanan ortalama değerler sunularak sayfanın anlık olarak yüklenme performansına dair sonuçlar gösterilir. Laboratuvar verileri; FCP, CLS, LCP, etkileşim süresi, hız endeksi ve toplam engelleme süresi gibi metrikleri içerir.

Etkileşim Süresi (Time to Interactive)

Etkileşim süresi metriği, web sayfasının tamamen yüklenmesinden etkileşime geçmeye hazır olduğu ana kadar geçen süreyi ifade eder. Bir sayfanın yüklenmesi tamamlandıktan sonra herhangi bir buton ile etkileşime geçmeye hazır olması için gereken süre bu metrikle ifade edilir. Hızlı bir etkileşim süresine sahip olmak sayfanızın kullanılabilirliğini ve ziyaretçilerin pozitif deneyimini arttırır. Etkileşime geçme süresi;

• 0 – 3.8 saniye arasında ise iyi,
• 3.9 – 7.3 saniye arasında ise orta,
• 7.3 saniye üzerinde ise yavaş olarak değerlendirilir.

Etkileşim süresi metriğini optimize etmek için yapılması gereken bazı işlemler vardır. TTI değerinin yüksek olmasının temel nedeni script işlemesi ve yükleme süresidir. Eğer kötü bir TTI değerine sahipseniz kullanılmayan JavaScript ve CSS kodlarını kaldırabilir, üçüncü taraf kod etkisini azaltabilir ve ana iş parçacığının çalışması gibi konularda iyileştirmeler yapabilirsiniz.

Hız Endeksi (Speed Index)

Hız endeksi metriği, bir web sayfasının tüm bölümlerinin (metin ve görsel) görüntülenmesi için geçen süreyi ifade eder. Web sayfalarının yükleme performansını ölçen bu metrik, sadece ekranın görünen kısmını değerlendirir. Kısacası sayfa içeriğinin ne kadar hızlı dolduğunu gösterir. Hız endeksi;

• 0 – 3.4 saniye arasında ise iyi,
• 3.4 – 5.8 saniye arasında ise orta,
• 5.8 saniye üzerinde ise yavaş olarak değerlendirilir.

Kötü bir hız endeksi değerine sahipseniz görsellerin doğru formatta kullanılması, HTML dosyalarının sıkıştırılması, JS ve CSS kodlarının optimize edilmesi gibi iyileştirmeler yapabilirsiniz. Bu optimizasyonlar metriğe olumlu yansıyacaktır. İyileştirilmiş bir hız endeksi puanı, web sitesinin kullanıcıyla görsel olarak daha hızlı iletişim kurmasına olanak sağlar.

Toplam Engelleme Süresi (Total Blocking Time) 

Toplam engelleme süresi metriği, web sayfasının kullanıcı girişine verdiği yanıt hızını ifade eder. Ayrıca sayfanın engellendiği toplam süreyi de ölçer. Sayfanın yüklenmesi sırasında ana iş parçacığı zaman çizelgesine göre 50 milisaniyenin üzerinde tamamlanan bir görev, toplam engelleme süresi olarak sunulur. Toplam engelleme süresi;

• 0 – 200 milisaniye arasında ise iyi,
• 200 – 600 milisaniye arasında ise orta,
• 600 milisaniye üzerinde ise yavaş olarak değerlendirilir.

Total blocking time, sayfa yükleme hızlarını optimize ederken etkileşime dair sorunları saptamak için kullanılan bir metriktir. Eğer kötü bir TBT değerine sahipseniz kullanılmayan JavaScript kodlarını kaldırabilir ve yürütme sürelerini kısaltabilirsiniz. Ayrıca üçüncü taraf kod kullanımının azaltılması ile kullanılmayan diğer kodların kaldırılması da TBT değerini optimize etmek için atılabilecek adımlar arasındadır.

Alan Verileri

Google PageSpeed Insights’ta bir site hızı ölçme işlemi gerçekleştirildiğinde sonuç ekranında ilk olarak son 28 günlük toplama döneminden alınmış veriler görünür. Bu veriler gerçek kullanıcıların Chrome dataları izlenerek elde edilir. Sayfalar hakkında Google tarafından işlenen gerçek bilgileri temsil eden bu veriler, siteleri ziyaret eden kullanıcılardan elde edilen değerlerin ortalaması alınarak hesaplanır.

Alan verilerinin dört önemli metriği vardır. Bunlar; ilk zengin içerikli boya, ilk giriş gecikmesi,  en büyük zengin içerikli boyama ve kümülatif düzen kaymasıdır. Kullanıcı deneyimini iyileştirmeye odaklanan ve buna bağlı olarak sayfa performansını değerlendiren bu metriklerden bazıları da Core Web Vitals metrikleridir.

İlk Zengin İçerikli Boya (First Contentful Paint )

İlk zengin içerikli boyama metriği, sayfanın yüklenmesinin başlangıç aşamasında kullanıcıya ekranın üst kısmındaki birincil görsel ya da metin içeriğinin gösterilmesine kadar geçen süreyi ifade eder. Google üzerinden bir arama yapıp sonuçlardan birine tıkladığımızı düşünelim. Bu tıklamanın yapıldığı andan ilgili sitenin ilk unsurunu görüntülediğimiz ana kadar geçen yükleme süresini FCP metriği ölçer. İlk zengin içerikli boya süresi;

• 0 – 1.8 saniye arasında ise iyi,
• 1.8 – 3 saniye arasında ise orta,
• 3 saniye ve üzerinde ise yavaş olarak değerlendirilir.

FCP;  sitenin arka planındaki çalışmaya değil, kullanıcının deneyimine ve ilk olarak ne gördüğüne odaklanan bir metriktir. FCP değerini geliştirmek için kullanılmayan CSS’lerin ve  render-blocking kaynaklarının kaldırılması işlemlerini gerçekleştirebilirsiniz. Ayrıca metriğin iyileştirilmesi için aşırı DOM boyutundan kaçınma ve sunucu yanıt sürelerini azaltmak da etkilidir.

İlk Giriş Gecikmesi (First Input Delay) 

FID, kullanıcının site ile ilk etkileşime girdiği andan tarayıcının buna cevap verdiği zamana kadar geçen süreyi ifade eder. Yani ilk tıklama ile ilgili sitenin ilk tepki verdiği an arasındaki süreyi ölçer. FID değeri aynı zamanda Core Web Vitals’in 3 unsurundan biridir. İlk giriş gecikmesi süresi;

• 100 milisaniyeden az ise iyi,
• 100 – 300 milisaniye arasında ise geliştirilebilir,
• 300 milisaniyenin üzerinde ise kötü olarak değerlendirilir.

Bir web sayfasının FID değeri ne kadar yüksekse bir eylemi gerçekleştirdikten sonra kullanıcıların bekleme süresi o kadar artar. Bu durum hemen çıkma oranlarını da beraberinde getirebileceği için FID skorunun düşük olması gerekir. FID değerini geliştirmek için üçüncü taraf kodlarını ve komut dosyalarını azaltıp optimize edebilirsiniz. Ayrıca kullanılmayan CSS ve JS kodlarını kaldırabilir; ön bellek politikası kullanabilirsiniz. 

En Büyük Zengin İçerikli Boyama (Largest Contentful Pain)

En büyük zengin içerikli boyama metriği, sayfanın ana içeriğinin kullanıcıya eksiksiz ve etkileşime geçmeye hazır bir şekilde göstermesi için geçen süreyi ifade eder. Yani LCP, bir web sayfasının görünüm alanında bulunan en büyük içerik ögesini ölçer. Bir Core Web Vitals metriği olan LCP,  sayfanın gerçekten yüklendiğini bildirmesi açısından son derece önemlidir. En büyük zengin içerikli boyama süresi;

• 0 – 2.5 saniye arasında ise iyi,
• 2.5 – 4 saniye arasında ise orta,
• 4 saniye ve üzerinde ise yavaş olarak değerlendirilir.

Web sitenizin performansını önemsiyorsanız LCP metriğini iyileştirmeniz gerekir. İçerik dağıtım ağı kullanmak ve sunucuları optimize etmek LCP değeri üzerinde etkilidir. Ayrıca resim ve videoları optimize etmek, ön belleğe almayı iyileştirmek, kullanılmayan CSS ve JS dosyalarını kaldırmak da LCP metriğini pozitif etkileyen faktörlerdir.

Kümülatif Düzen Kayması (Cumulative Layout Shift)

Kümülatif düzen kayması, sayfanın yüklenmesi sırasında görülen alan içerisindeki ögelerin hareketliliğini ölçer. Web sitesi açılırken meydana gelen düzen kaymalarına göre verilen puanı ifade eder. CLS puanının düşük olması sayfanın düzeninin istikrarlı olduğu anlamına gelir. Kümülatif düzen kayması puanı;

• 0 – 0.1 arasında ise arasında ise iyi,
• 0.1 – 0.25 arasında ise geliştirilebilir,
• 0.25’in üzerinde ise kötü olarak değerlendirilir.

CLS’in yüksek olmasının yaygın nedenleri; boyutu belirtilmemiş görseller ve reklamlar, sayfada bulunan dinamik içerikler ve web fontlarıdır. CLS değerini geliştirmek için öncelikli olarak resim ve video ögelerinin boyutları, yazı tipi dağıtımı gibi konularda geliştirme yapabilirsiniz. CSS kutu oranlarını gerekli şekilde doldurma, dinamik içeriklerden kaçınma gibi önlemler de CLS değerini pozitif yönde etkileyebilir.

Fırsatlar ve Teşhisler

Google PageSpeed Insights’ın en önemli alanlarından biri fırsatların ve teşhislerin sunulduğu bölümdür. Bu bölümde web sitesinin hangi metriklerinin iyi olduğu ile nelerin tamamen yenilenmesi gerektiği kolayca görülebilir. Ayrıca üzerinde çalışılması gereken metrikler de tespit edilebilir. Fırsatlar bölümünde sayfanın hızlı yüklenmesine yönelik öneriler bulunur. Bölümde bulunan sekmelerin içine girdiğinizde soruna yönelik sitenizden alınan örnekleri ve sorunu çözdüğünüz takdirde sağlayacağınız tasarruf miktarlarını görebilirsiniz. 

Fırsatların alt kısmında bulunan “Teşhis” bölümünde ise site performansı hakkında daha fazla bilgi sunularak geliştirme yapılması gereken noktalara yönelik öneriler bulunur.

Aracın sunduğu bu önerileri uygulayarak web sitenizi yavaşlatan problemleri ortadan kaldırabilirsiniz. Bu sayede sitenizin hız puanını iyileştirmeniz mümkün olur. Google Pagespeed Insights tarafından en sık önerilen optimizasyon çalışmaları aşağıdaki gibidir:

• Sunucu yanıt süresini kısaltın.
• Kullanılmayan JavaScript ve CSS kodlarını azaltın.
• Hızlandırılmış Mobil Sayfalar’ı kullanın.
• CDN kullanın.
• Doğru boyuta sahip resimler kullanın ve görselleri sıkıştırın.
• Üçüncü taraf kodların etkisini azaltın.
• HTML dosyalarını küçültün.
• Tarayıcı önbellekleme kullanın

Başarılı Denetimler

Google PageSpeed Insights analiz sayfasının en altında “Başarılı Denetimler” başlığını görebilirsiniz. Bu başlık altında sitenizin hız performansı incelemesinde olumlu olarak tespit edilen ve Google tarafından geçer not verilen maddeler yer alır. Bu bölümü detaylı inceleyerek sitenizdeki başarılı alanlarını fark edip ilgili kısımlarda uyguladığınız işlemleri çoğaltabilirsiniz.

Google PageSpeed Insights Sonuçlarının SEO Çalışmalarına Etkisi Nedir?

Google, ilk hız güncellemesini 2010 yılında gerçekleştirdi. Bu güncelleştirme, site hızını sıralamaya etki eden faktörler arasında ağırlıklı bir değişken hâline getirdi. Böylece Google site hızının önemini vurgulamış oldu. Buna rağmen web sitesinin hızının SEO performansı üzerinde doğrudan bir etkisi yoktur. Bu değişken SEO performansına dolaylı yollardan etki eder. Web sayfalarının kullanıcılar ve arama motorları için hızlı yüklenmesi de diğer SEO çalışmaları kadar önemlidir. 

Yavaş yüklenen web siteleri kullanıcı deneyimini kötüleştirdiği için hemen çıkma oranlarının yükselmesi riskini de beraberinde getirir. Arama motorları; kullanıcılara uygun sonuçları sunarken alaka düzeyi yüksek, kullanıcı odaklı, hızlı yüklenen, ziyaretçi deneyimi kaliteli olan siteleri önceliklendirir. Bu nedenle yavaş yüklenen bir web sayfası Google tarafından arama sonuçlarında alt sıralara yerleştirilerek cezalandırılabilir. Bu da beraberinde ziyaretçi ve kullanıcı sayısında azalmaya yol açarak SEO performansını olumsuz yönde etkiler. Bu durumdan kaçınmak için de site hızı kontrol sürecini düzenli aralıklarla yapmanız gerekir. 

Site hızının SEO’yu olumlu yönde etkileyen bir faktör olduğu göz önünde bulundurmalısınız. Bu sebeple düzenli analizler yaparak site hızının arama motorlarına ve kullanıcılara iyi bir deneyim sunup sunmadığını kontrol etmeniz gerekir. Google PageSpeed Insights aracını kullanarak sitenizini nasıl etkili bir şekilde optimize edebileceğinizi öğrenerek mutlak bir fayda sağlayabilirsiniz.

SEO çalışmasının bir parçası olan site hızı, artık tamamen kullanıcı odaklı bakan arama motorlarına ve ziyaretçilere iyi bir deneyim sunmak için son derece önemlidir. Google PageSpeed Insights gibi web tabanlı araçları kullanarak site hızını geliştirebileceğiniz önerilere ulaşabilir; rakiplerinizin performansını takip ederek eksik ya da önde olduğunuz noktaları belirleyebilirsiniz. Aynı zamanda sıralama faktörü olarak değerlendirilen Core Web Vitals metriklerinizi ölçümleyebilir ve kullanıcı dostu bir web sitesine sahip olabilirsiniz.