Günümüzde pek çok kişi e-içerik nedir sorusunu sormaya başlamıştır. Bir markanın internet ortamında bilinir olabilmesi için dijital içerik üretebilmesi gerekir. Bunlara ise e-içerik adı verilir. Buradaki “üretim” detayı çok önemlidir. Çünkü hâlihazırda var olan bir içeriği tekrar kullanmanın faydası yoktur, aksine zararları olabilir. “Özgün içerik” tanımı da bu gereklilikten doğmuştur. Doğru ve özgün içerikler üretirken aynı zamanda mevcut içeriklerin de geliştirilmesi gerekebilir. Tüm bu ekosistemi etkili bir şekilde yönetebilmek ise ancak içerik analizi ile mümkündür. Üretilmiş ve üretilecek içeriklerin, kullanıcı ya da potansiyel müşteri tarafından nasıl algılandığı ancak içerik analizi ile anlaşılabilir. Metinlerde anahtar kelime, videolarda tema, görsellerde tasarım belirlenirken de bu yöntemden yararlanılır. Peki içerik analizi nedir, nasıl yapılır?

İçerik Analizi Nedir?

Sosyal bilimlerde kullanılan en temel tekniklerden biri olan içerik analizi, yaratılmış bir içeriğin detaylı bir şekilde anlamlandırılması ve etkilerinin görülebilmesi için kullanılan bir çözümleme yöntemidir. Kullanım alanı büyük bir sanat eserinden küçük bir gazete haberine kadar genişletilebilir. Dijital içerik alanında metin, görsel, video, ses gibi unsurların; bağlam, kalıp, tema, ileti, sembol ve anahtar kelime gibi önemli parçalarını analiz etme sürecinde kullanılır. Analiz sürecinde tüm bu parçaları objektif olarak keşfedebilmek mümkündür. Ancak sistematik ve teknik bir çalışma da yapılabilir. 

İçerik analizi nitel ya da nicel bağlamda sonuçlar elde edilebilen bir yöntemdir. Analize konu olan içeriğin anlam ve mesajlarına ya da sayısal verilerine odaklanabilmek mümkündür. Nitel içerik analizinde ön planda tutulan; bağlam, anlam, mesaj ve tema gibi unsurlardır. Nicel analizlerde ise istatistiksel yöntemlerden faydalanılarak sayısal veriler ortaya çıkarılır. İçeriğin türüne ve analizin amacına göre bu iki yoldan biri seçilebilir ya da ikisi de tercih edilebilir. Böylece aralarında bir ilişki kurularak analizin kalitesi artırılabilir. 

Süreçte asıl dikkate alınan detay, insan davranışlarıdır. İçerik analizinin bir sosyal bilimler terimi olarak kabul edilmesinin sebeplerinden biri de budur. İçerikleri analiz etmenin tam olarak ne anlama geldiği örnekler doğrultusunda daha net anlaşılabilir. Mesela cep telefonu kategorisi için yazılan bir içerikte “cep telefonu modelleri” şeklindeki kelime grubunun ne sıklıkla kullanıldığını öğrenmek için yapılan çalışma, üreten kişiler ile ilgili bir analizdir. Tüketen ile ilgili analize örnek olarak da ilgili içeriğin kaç dakikada okunduğu verilebilir. 

Dijital Pazarlamada İçerik Analizinin Önemi

Dijital pazarlamanın en önemli dinamiklerinden biri içeriktir. Dolayısıyla iyi analiz edilmiş bir içerik, maksimum faydayı elde edebilmek açısından etkili olabilir. Dijital pazarlama stratejilerinin hayata geçirilmesi için oluşturulan içerikler, belirli bir okuyucu ve izleyici kitlesine ulaşmalıdır. Fakat bu herhangi bir kitle olmamalıdır. Hedef pazarda yer alan bir kitleye içerik ile ulaşarak dijital pazarlama yapabilmenin sırrı, içerik analizidir. Hedef kitleye ulaşan içeriğin ne kadar başarılı olduğu, bu sayede ölçülür. Başarılı olanları geliştirmek, başarısız olanları da doğru bir şekilde güncellemek için analiz sonuçları dikkate alınır. 

Dijital pazarlamada içerik analizinden faydalanabilmek için, bu işlemi pek çok kez gerçekleştirmek gerekir. Mevcut içerikler belirli periyotlarla, düzenli bir şekilde analiz edilmelidir. Çünkü ulaşılan kitle ya da kitlenin ihtiyaçları zamanla değişebilir. Bu da mevcut içeriğin dijital pazarlama ile uyumunu sekteye uğratır. Dijital içeriklerin analizi, sosyal bilimlerdeki gibi bağlam ya da tema ile sınırlı değildir. Yazılı içeriklerde anahtar kelimeler, başlık kurgusu ve linkler analiz edilir. 

Söz konusu içerikler, arama motoru algoritmaları ile uyumu doğrultusunda başarılı ya da başarısız olur. Bu algoritmalar temelde robot gibi çalışsa da gerçek kullanıcı deneyimini iyileştirmeye yönelik geliştirildikleri için içerikleri sadece kelime ve link bazlı değil, anlam bütünlüğü açısından da değerlendirir. Dolayısıyla analiz sürecinde hem nitel hem de nicel unsurlar incelenmelidir. Çünkü denetleyen araç robot olsa da bu içerikler insanlar tarafından, insanlar için üretilir. 

İçerik Analizi Neden Yapılmalıdır?

Genel anlamda içerik analizi yapmanın pek çok sebebi olabilir. Fakat bu içerikler genellikle pazarlama ve tanıtım amacıyla üretilir. Dolayısıyla içerik analizi; etkili bir pazarlama, doğru bir tanıtım, yüksek kazanç, dijital başarı ve prestijli marka bilinirliği gibi faydalara erişmek için gerçekleştirilir. Çalışmaların ulaştığı kişilerin ilgili içerikten ne kadar faydalandığını bilmek, gelecekteki planların kurgulanması için de önemlidir. 

Analizin nedenlerinden biri içeriğin kaç kişiye ulaştığıdır. Daha detaylı bakıldığında ise ulaşılan kişilerin, söz konusu içerikten ne gibi kazanımlar elde ettiğini görmek de bir analiz nedenidir. Çünkü bu kazanım kimi zaman ürün ya da hizmet satın almak gibi bir durumu da ifade ediyor olabilir. Eğer dijital varlık ticari bir amaç güdüyorsa, hazırlanan içeriklerin maddi getirisi de analizin konusu olabilir. İçerikte maddi getiriyi mümkün kılan detaylar analiz ile belirlendiği takdirde sonraki çalışmalara da yansıtılır ve bu şekilde verim artırılır. 

İçerik Analizinin Dijital Pazarlamadaki Yeri Nedir?

Dijital içerik pazarlaması için en verimli yol haritası, analiz sonrası çizilebilir. Analiz, özellikle yazılı içeriklerde oldukça başarılı sonuçların alınmasını sağlar. Yazılı içeriklerin temel ögeleri olan anahtar kelimeler ve iç linkler analizler doğrultusunda belirlenir. Ayrıca bu anahtar kelimelerin ve linklerin ne sıklıkla ve nerelerde kullanılacağına da bu şekilde karar verilir. Çünkü içerik analizinin dijital pazarlamadaki yeri, kullanıcı ile içerik arasındaki ilişki ile alakalıdır. Kullanıcının içerik sayesinde hangi etkileşimlerde bulunduğunu görmek, okuyucu kitlesini daha iyi anlamayı sağlar. Bu etkileşimler üzerinden de pazarlama stratejileri yürütülür. 

İçerik analizini dijital pazarlamada kullanırken, analize konu olan içeriklerin nasıl ele alındığı da önemlidir. Yazılı içerikleri SEO dinamiklerine uygun bir hâle getirirken kurgusunu ve anlamını bozmamak gerekir. Bu nedenle yapılan analizlerde de bir miktar sosyal bilimler mantığı bulunmalıdır. Analizler, anahtar kelime yığınlarının okunabilir metinler hâline gelmesine yardımcı olur. Böylece içerik analizi, dijital pazarlamayı daha da verimli kılar.

İçerik Analizi Çeşitleri Nelerdir?

İçeriklerde analizi çok yönlü tutmak, elde edilen çıktıların çok daha doğru bir şekilde kullanılabilmesini sağlar. Bu noktada farklı içerik analizi çeşitlerine başvurmakta fayda vardır. Birden fazla analiz çeşidini tercih etmek hem nitel hem de nicel yaklaşımın birbirini tamamlamasına imkân tanır. Böylece bağlam ile veriyi, veri ile de bağlamı çözümlemek mümkün olur. Belirli bir içeriğin var olup olmadığı nicel anlamda önem taşırken bu içeriğin dâhil edildiği kategorilerdeki görülme sıklığı, nitel olarak ele alınır. 

Mevcut içeriğin temel konuya nasıl bağlandığı ile ilgili durum ve bu içerikleri kategorilendirmek de analiz gerektiren durumlardır. Dolayısıyla analiz çeşitlerine, sürecin her aşamasında farklı bir yönden bakabilmek gerekir. İçerik analiz çeşitleri konusunda, terimin temel tanımında olduğu gibi çok sayıda fikir öne çıkmıştır. Dönemsel ve bağlamsal tarzda farklılıkların bulunduğu bu sınıflandırmalar; sıklık kontrol analizi, kategori analizi, değerlendirici analiz ve ilişkilerde analiz olarak sıralanabilir. Farklı görüşlerin oluşturduğu bilgi havuzunu dijital içerik bazında değerlendirirken, şu detayları dikkate almak gerekir:

  • İçeriğin ögelerini tanımlarken “ne, nasıl, kime” gibi sorulara cevap aramak.
  • İçeriğin neden üretildiğini sorgulayarak bir önceki süreç hakkında çıkarım elde etmek.
  • İçeriğin yaratmak istediği etki ile yaratmış olduğu etkiyi karşılaştırarak çıkarsamada bulunmak.

Sıklık Kontrol Analizi

Frekans analizi olarak da bilinen sıklık kontrol analizi, nicel olarak sınıflandırılan bir tekniktir. En basit tanımıyla ögelerin, yüzde ya da oran cinsinden görülme sıklığını ortaya koymaktır. Analiz edilen bir içerikte, herhangi bir ögenin hangi sıklıkta görüldüğünü tespit etmek amaçlanabilir. Bu doğrultuda öncelikle sayılabilecek nitelikteki ögelerin saptanması gerekir. Eğer yazılı bir içerik ele alınıyorsa, belirli anahtar kelime gruplarının sıklığını kontrol eden bir analiz gerçekleştirilebilir. 

Sıklık kontrol analizi, söz konusu ögenin yoğunluğunu ve önemini anlamaya yardımcı olur. Bu teknik yardımıyla incelenen ögeler, analiz sonucunda önem sırasına göre dizilebilir. Ayrıca sıklığa yani frekansa dayalı bir sınıflandırma ya da kategorilendirme yapmak da mümkün hâle gelir. Metin bazlı içerikler için anahtar kelimeler ya da video içerikler için bir sahnenin görülme sıklığı, sıklık kontrol analizi ile belirlenebilir. 

Kategori Analizi

Kategori analizinde genellikle içerik ya da içeriğin belirli bir ögesi önce kendi içinde birimlere bölünür ve ardından kategoriler hâlinde gruplandırılır. Bu kategorilerin önceden saptanmış ölçütlere sahip olması gerekir. Bu analiz tekniğinde de bir sıklık kontrolü gerçekleştirilir. Böylece önem ve yoğunluk tespiti yapmak mümkün hâle gelir.

Analiz için belirlenen ögeler konularına, olumlu ya da olumsuz olmak üzere yönlerine, taşıdığı değerlere, amaçlarına ve hedef kitlelerine göre kategorilendirilebilir. Örneğin kadınlara hitap eden bir blog sayfasındaki metinler, konu bağlamında kategori analizine tabi tutulduğunda, içerik analizinin sonuçları şu şekilde çıkabilir:

  • Hamilelik
  • Doğum öncesi & sonrası
  • Çocukların gelişim dönemleri
  • Anne – çocuk ilişkisi
  • Çocukta kişisel gelişim
  • Özel davranış problemleri
  • Genel kadın sağlığı

Değerlendirici Analiz

Değerlendirici analiz, içerikteki mesaj ya da mesajların tutumlarını ölçmek amacıyla kullanılan bir tekniktir. Tutum bağlamı temelde olumlu ve olumsuz olmak üzere iki ölçeği ifade eder. İnsanın davranışlarının, duygularının, düşüncelerinin ve bunun gibi özelliklerinin, içerikte verilen mesaja yansıyıp yansımadığı düşünülerek geliştirilmiş bir analiz çeşididir. İçerik üreticisi de bir insan modeli olduğu için, dijital içeriklerin analizinde rahatlıkla kullanılabilir. 

Yöntemin kuramsal çerçevesi temsilî bir dil anlayışına dayanır. İçeriğin mesajını bildiren ögelere ilişkin söylem ve sözler analiz edilir. Ögeler hakkındaki tutumların olumlu ya da olumsuz yönü ile birlikte yoğunluğu da belirlenir. Analiz sürecinde çoğunlukla beşli ölçek kullanılır. Beşli ölçekte bir sıfır (nötr) noktası ve +2’den -2’ye doğru ölçeklenen bir olumluluk/olumsuzluk cetveli vardır. Cetvel metrikleri konunun bağlamına göre belirlenebilir. Ayrıca değerlendirici yöntemde sık sık regresyon analizinden de faydalanılır. 

İlişkilerde Analiz

İlişkilerde analiz yöntemi, içerik ögelerini ayrı ayrı değil birbirleri ile birlikte değerlendirme sürecini kapsar. Sıklık kontrol analizi yönteminin daha geniş kapsamlısı olarak da nitelendirilebilir. Sıklığı kontrol etmenin yetersiz kaldığı durumlarda ya da daha geniş bir analiz yapılacağında ilişki yöntemine başvurulur. Temelde analiz edilen detay, ögeler arası ilişkidir. 

İlişki analizinde ögelerin tek tek görülme sıklığı değil, birbirleri ile birlikte kaç kez görüldüğü dikkate alınır. Belirli iki ya da daha fazla ögenin birlikte görülme sıklığı üzerinden aralarındaki ilişki saptanır. İçeriğin mesajını oluşturan unsurların nasıl bir ilişki yapısı içerisinde olduğunu anlayabilmek adına olumlu sonuçlar veren bir analiz yöntemidir. Ayrıca söz konusu mesaj unsurlarının birlikte görülebilme olasılıklarını hesaplamak için de kullanılır. Nitel veri değerlendirmelerinin nesnel analizi için geliştirilmiştir. 

İçerik analizinde kullanılan metrikler nelerdir?

İçerik Analizinde Yer Alan Metrikler Nelerdir?

Web içeriklerini analiz ederken ölçülmesi gereken bazı temel metrikler vardır. İçerik pazarlama stratejisini oluşturmak için bazı verileri referans almak gerekir. Hedefe odaklanarak ilerleyebilmek için söz konusu metrikleri hem ayrı ayrı hem de bir bütün olarak ele almakta fayda vardır. Fakat bu noktada ölçümlenebilen tüm metriklere yönelmek, elde edilen verilerin tutarsız olmasına neden olabilir. Dolayısıyla hedeflenen stratejiye ve içerik analiz yöntemlerine uygun metrikler dikkate alınmalıdır. 

İçerik analizi metrikleri genel olarak performans ve operasyon olmak üzere iki grupta değerlendirilir. Performans tarafını tüketim, elde tutma, paylaşım ve etkileşim gibi metrikler oluşturur. Operasyon tarafında ise üretim ve maliyet metrikleri yer alır. Her bir metriğin cevap verebildiği birtakım sorular vardır. Doğru sorular ilgili verilere sorulduğunda, içerik pazarlama stratejisini oluşturacak bir analiz süreci mümkün olur. 

Tüketim Metrikleri

Tüketim metrikleri site, blog, e-posta, sosyal medya, rapor, e-kitap ve feed gibi içeriklerin analizi ile elde edilir. Cevap verebildiği sorulardan bazıları şöyle sıralanabilir:

  1. Kullanıcılar içeriklere hangi kanallardan erişiyor?
  2. Kullanıcılar içerikleri tüketiyor mu/içerikleri kaç kişi tüketiyor?
  3. Kullanıcıların içerik tüketme davranışları ve tercihleri (sıklık, süre vs.) nelerdir?

Site ve Blog İçerikleri

Dijital içeriklerin en yoğun kullanıldığı alanların başında siteler ve bloglar gelir. Özellikle yazılı içerik yoğunluğunun fazla olduğu bu alanlar, görseller ve videolar ile de desteklenir. Sonuç olarak ortaya görüntülenebilir içeriklerden oluşan bir sayfa çıkar. Site ve blog içeriklerinin analizinde kullanılan tüketim metrikleri ise daha çok sayfa bazlıdır. Bu doğrultudaki başlıca metrikler şöyle sıralanabilir:

  • Sayfa Görüntüleme: Ziyaretçilerin, içeriği barındıran sayfalardan kaç tanesini ve hangilerini görüntülediğini, yani tükettiğini gösterir. 
  • Benzersiz Ziyaretçi: Sayfaya gelen her bir farklı ziyaretçiyi ifade eder. Sayfanın toplam trafiğine göre benzersiz ziyaretçi oranı hesaplandığı takdirde, sayfanın tekrar ziyaret edilme oranı da elde edilir. 
  • Sayfada Geçirilen Ortalama Süre: Metrik hesabına konu olan içeriği ziyaret eden kişilerin, ilgili sayfada geçirdikleri sürenin ortalamasını ifade eder. Bu süre, ziyaretçilerin içeriği okuyup okumadığı hakkında da bilgi verir. 

E-posta İçerikleri

E-posta pazarlamasında (e-mail marketing) içeriğin önemi büyüktür. Alıcıların postaları tüketmesi ya da etkileşime geçmesi, içeriğin kalitesi doğrultusunda ortaya çıkan eylemlerdir. E-posta içeriklerinin başlıca tüketim metrikleri açma ve tıklama oranlarıdır. 

Sosyal Medya İçerikleri

Sosyal medyanın günümüzde geldiği nokta düşünüldüğünde, içerik analizi yapmak için son derece uygun bir ortama sahip olduğu söylenebilir. Fakat sosyal medyadaki anlık değişimler ve yoğun kullanım nedeniyle içeriklerin ömrü kısadır. Bu da içerik analizini çok daha sık bir şekilde yapmayı gerektirir. Sosyal medya platformlarının neredeyse tamamı, içeriklerle ilgili bazı veriler gösterir. En temel tüketim metrikleri ise görüntüleme, beğenme ve paylaşım sayılarıdır. 

Rapor ve E-kitap İçerikleri

Rapor ve e-kitap içerikleri, çoğunlukla PDF ve benzeri formatlar sahiptir. Bu içeriklere ulaşmanın en yaygın yolu ise dosyayı indirmektir. Dolayısıyla başlıca tüketim metriği, indirme sayısıdır. Rapor oluşturmak için geçitli içeriğe sahip anketlerin kullanılması da bazı tüketim metriklerini ölçme imkânı yaratır. Anket formlarının kaç kişi tarafından tamamlandığı, bunlardan biridir. 

Feed İçerikleri

Feed, sitelerin daha çok mobil versiyonlarında ve mobil uygulamalarında kullanılan bir içerik formatıdır. Sosyal medya platformlarının da temelini oluşturan kaydırarak göz atma prensibine dayanır. Feed içerikleri, ön görüntüleri ile birlikte birbiri ardına eklenir ve akışta gösterilir. Detaylara ulaşmak için etkileşim gereklidir. Bu doğrultuda tüketim metriklerinin ön görüntüleme ve tıklama sayıları olduğunu söylemek mümkündür. 

Elde Tutma Metrikleri

Abonelik, saklama ya da elde tutma metrikleri; içerik ziyaretçilerinin ne kadar canlı kaldığını ve içeriklere olan ilgisini analiz etmeye yarar. İçeriklerin yeni ziyaretçi çekme, ziyaretçilerle iletişim kurma ve mevcut iletişimi ilerletme gibi konulardaki başarısı elde tutma metrikleri ile ölçülebilir. Tüketim metrikleri ile karşılaştırmak suretiyle de analiz yapabilmek mümkündür. Elde tutma metriklerinin cevap verebileceği bazı sorular şöyle örneklendirilebilir:

  1. İçeriklerin tekrar ziyaret edilme sıklığı nedir?
  2. Kaç kullanıcı içerikleri tekrar ziyaret ediyor?
  3. Kaç kişi abone oluyor/gelecekteki içerikleri tüketmek istiyor?
  4. Üretilen içerikler dikkat çekme konusunda ne kadar etkili?

E-posta içeriklerinin elde tutma metriği, bültene abone olan kişilerin sayısıdır. Sosyal medya içeriklerinde bu metrik, takipçi sayısına dönüşür. Feed içeriklerinde ise hem abone hem de takipçi edinme sayısı ölçülebilir. Söz konusu site ve blog içerikleri olduğunda ise elde tutma metriklerinin sayısı biraz daha artar. Site ve blog içeriklerindeki elde tutma metrikleri şöyledir:

  • Geri gelenlerin yeni ziyaretçilere oranı
  • Son ziyaretten itibaren geçen gün sayısı
  • Hemen çıkma oranı
içerik analizi metrikleri

Paylaşım Metrikleri

Paylaşım metrikleri, adından da anlaşılacağı üzere içerikleri paylaşım derecesi üzerinden analiz etmeye yarar. İçerikler ancak yeterince kaliteli, yararlı ve bilgilendirici olursa paylaşılır. Dolayısıyla paylaşım metrikleri doğrultusunda içeriğin analizini yapmak çok önemli fikirler verir. Paylaşım metrikleri ile cevap alınabilecek sorular şunlardır:

  1. Hangi tip içerikler daha çok paylaşılıyor?
  2. İçerikleri hangi kullanıcı profilleri paylaşıyor?
  3. Paylaşımlar hangi kanaldan, ne şekilde yapılıyor?
  4. İçerikler hangi sıklıkta paylaşılıyor?

Paylaşım konusunda ölçüm yapabilmenin en verimli yolu, sosyal medyayı izlemektir. Hemen her içerik türü için sosyal medya, etkili bir ölçüm aracıdır. İçeriklerin hangi platformda daha çok paylaşıldığı, türü ve üretim tarzı ile ilgilidir. Hedeflenen platformda hangi türlerin daha çok paylaşıldığı tespit edildiği takdirde içerik pazarlama stratejisinde güncelleme yapılabilir. 

Etkileşim Metrikleri

Etkileşim metrikleri, içeriklerin kullanıcıyı harekete geçirme gücünü ölçmek için kullanılır. Sosyal medya içeriklerinin ve burada paylaşılan web içeriklerinin etkileşim metriğini ölçmek daha pratiktir. Site ve blog içeriklerinde kullanılan başlıca etkileşim metrikleri ise kalma süresi (dwell time) ve sayfa derinliği (page depth) şeklinde karşımıza çıkar. Kalma süresi ziyaretçilerin oturum sürelerini gösterirken sayfa derinliği, kalma süresi boyunca ziyaret edilen sayfa sayısını belirtir. Bu metrik aracılığı ile şu sorulara cevap verebilir:

  1. Kullanıcılar içerikler ile ne sıklıkta etkileşime giriyor?
  2. Kullanıcılar daha çok hangi tür etkileşimleri tercih ediyor?
  3. Üretilen içerikler ne kadar etkileşim isteği yaratıyor?

Üretim ve Maliyet Metrikleri

Üretim ve maliyet metrikleri, içeriklerin üretim süreci için harcanan emeği, zamanı ve maddiyatı ölçmeye yarar. Operasyon metrikleri grubuna dâhil olan üretim ve maliyet, aşağıdaki sorulara cevap ararken kullanılabilir. 

  1. Fikirlerin içeriğe dönüştürülmesi ne kadar zaman alıyor?
  2. İçerik yayımlama sıklığı yeterli mi?
  3. İçerikler hazırlanan plan ve takvim doğrultusunda paylaşılıyor mu?
  4. İçerik pazarlamasının doğurduğu maliyet ne kadar?
  5. Her bir içeriğin maliyeti ve getirisi ne kadar?

Üretim ve maliyet metrikleri ile aslında içeriklerin değil, içerik üretim sürecinin analizi yapılır. Bu aşamada kullanılan başlıca metrikler şöyledir:

  • Belirli bir zaman aralığında üretilen içerik adedi
  • Her bir içeriğin kelime sayısı
  • İçerik üretimine harcanan süre
  • İçerik paylaşım takvimindeki dağılım
  • Her bir içeriğin üretim maliyeti
  • Her bir içeriğin pazarlama maliyeti

İçerik Analizi Nasıl Yapılır?

İçerik analizi yöntemlerinin ilk olarak ortaya atıldığı dönemlerde bilgisayar teknolojileri henüz gelişmemiş olduğu için, analizler manuel olarak yapılıyordu. O dönemlerde içerik analizi daha çok sosyal bilimlerin bir parçasıydı. Sonraki yıllarda bilgisayar programları geliştirildi ve işler biraz daha kolaylaştı. Peki dijital içerik analizi nasıl yapılır?

Dijital içeriklerin analiz edilme sürecinde de elbette bilgisayar programları kullanılır. Bazı firmalar pek çok farklı analiz yazılımı ve SEO aracı geliştirmiştir. Bu programlar, geçmişte günler süren analiz süreçlerini dakikalara hatta saniyelere kadar indirerek işleri kolaylaştırır. İçerik analizi genellikle tekrarlanan kelimeler, kelimelerin tekrarlanma sıklığı, ana tema, genel anlam ve bu anlamı ifade eden kelime öbekleri üzerinden yapılır. Ama öncelikle okurun ne istediğini bilmek gerekir. Bu nedenle içerik analizi, üretim süreci başlamadan önce yapılır. 

Yazılı içeriklerde anahtar kelime (keyword) unsuru her zaman ön plandadır. Bu anahtar kelimeler, kullanıcıların arama motoru kutusuna yazdığı ifadelerden oluşur. Bir konu hakkında en sık aranan kelimeler ortaya çıkar. İnternet kullanıcıları ise ortamın getirdiği pratikliği arama sürecinde de kullandığı için uzun cümleler yerine bir kelime grubunu aratır. Yani “2021 yılında çok satan kitaplar nelerdir?” şeklindeki soruya cevap veren bir içerik için yapılan analizde, büyük ihtimalle “çok satan kitaplar 2021” gibi bir kelime öbeği ile karşılaşılır. 

İçerik analizi hem kullanıcıyı memnun edecek hem de arama motorunun kurallarına uyacak şekilde yapılmalıdır. Çünkü yukarıdaki örnekte belirtilen cümle ve kelime öbeği birbirini karşılamıyor gibi görünse de aslında aynı bağlamı temsil eder. Arama motoru algoritmaları da içerikteki bağlam ile aratılan anahtar kelimeyi eşleştirerek sonuç sayfalarını listeler. Böylece “çok satan kitaplar 2021” şeklinde arama yapan bir kullanıcının, o yıl çok satılan kitapları bulmak istediği çok kolay bir şekilde tahmin edilebilir. Fakat dijital dünyada tahmin üzerinden hareket etmek risklidir. Bu nedenle içerik analizi yöntemlerinden her aşamada faydalanmak gerekir. 

İçerikler analiz edilirken mümkün olduğunca fazla analiz yöntemi kullanılmalıdır. Tabii tercih edilecek yöntemlerin içeriğe uygun olması da önemlidir. Farklı teknikler kullanarak analiz yapmak, içeriği değişik açılardan görmeyi mümkün kılar. Analiz sonuçlarını ise belirli metrikler etrafında toplamak gerekir. Yukarıda örneklendirilen metriklerin neredeyse tamamı, ortalama bir dijital içeriğin analizi için kullanılabilir. 

İçerik Analizi Yapabileceğiniz 5 SEO Aracı

İçeriklerin analiz sürecinde bir araç kullanmak, tercihten çok zorunluluk olarak nitelendirilebilir. Günümüzde bilgisayar kullanmadan bu işlemi gerçekleştirebilmek söz konusu değildir. Bu alanda geliştirilmiş çok sayıda araç ve yazılım vardır. Ücretli ve ücretsiz versiyonların da ulaşılabilir olması hem küçük hem de büyük ölçekli girişimlerin işini kolaylaştırır. 

İçerik analizi için ilk akla gelen araçlar Google Analytics, Yoast ve SemRush olarak sıralanabilir. Fakat bunlarla sınırlı kalmaya gerek yoktur. Çünkü bu yazılımların çok sayıda alternatifi de vardır. İçeriğin türüne ve analizin amacına en uygun araçları kullanmak, daha faydalı ve tutarlı sonuçlar elde etmenize imkân tanır. 

QDA Miner

QDA Miner, başta metin ve görsel içerikler olmak üzere pek çok farklı format üzerinde analiz yapmaya yardımcı olan bir araçtır. QDA Miner Lite adında ücretsiz bir versiyonu da bulunan program, başlangıç seviyesi için uygun olarak nitelendirilebilir. Fakat temel içerik analizi için oldukça kullanışlıdır. Windows, Mac, Linux gibi işletim sistemleri ile birlikte çalışabilen QDA Miner, birincil olarak nitel analiz yapmak için kullanılır. Nicel açıdan analiz yapabilmeyi sağlayan bir entegrasyona da sahiptir. Bu nedenle karma yöntem analiz araçlarından biri olarak gösterilebilir. 

İçeriği bölümlere ayırmak ve web sayfaları ile bağlantı kurmak gibi bir dizi özellik sunan QDA Miner, içeri aktarma fonksiyonuna da sahiptir. Bu sayede içerikleri doğrudan webden, e-postalardan ve sosyal medyadan programa aktarmak mümkündür. İstatistiksel veriler sunması ve görselleştirme araçlarına sahip olması da raporlamayı kolaylaştıran özelliklerindendir. 

Atlas.ti

Kullanıcı dostu arayüzü ile dikkat çeken Atlas.ti, nitel içerik analizi için kullanılabilen bir araçtır. Analiz sonrası veriler arası ilişki kurabilmesi ve bunları raporlayabilmesi, en önemli özellikleri arasında gösterilir. Gelişmiş fonksiyonları sayesinde içeriklerin sistematik bir şekilde analiz edilmesine yardımcı olur. Desteklediği dosya formatı sayısının bir hayli fazla olması, programı daha da kullanışlı bir hâle getirir. Atlas.ti sayesinde metin arama aracı, kelime bulutu ve kelime sıklık tablosu gibi sorgu seçenekleri doğrultusunda içerikleri analiz etmek mümkündür. 

Moz

İçeriklerin link performanslarını analiz etmeye yarayan Moz, profesyonel bir SEO aracıdır. Geniş bir çerçevede hizmet vererek kullanıcıların işini kolaylaştırır. Site takibi için kullanılabilmekle birlikte içeriğin popülaritesini artırmaya da yardımcı olur. Linklerin bağlantı kalitesini ölçer ve detaylı bir kıyaslama yapar. Bu doğrultuda bir de MozRank adı verilen bir puanlama sistemine sahiptir. 0 ile 10 arasında değişen bu puan, kaliteli linklerin doğru bir şekilde kullanılması ile artış gösterir. 

Woorank

Woorank, içerik analizi ile birlikte genel site analizini de mümkün kılan bir araçtır. Ücretsiz versiyonunun olması ve ekstra bir yazılım gerektirmeden tarayıcıda çalışması, en önemli avantajlarındandır. Rakip analizi yapma konusunda da başarılı bir araç olan Woorank, sorgulanan sitenin ortalama ziyaretçi sayısını gösterebilir. Alexa değeri ya da Google’da indexlenen sayfa sayısı gibi metriklere de Woorank ile erişebilmek mümkündür. İçerik açısından title ve keyword gibi unsurların analizinde kullanılır. 

screaming frog

Screaming Frog

En güçlü SEO araçları arasında gösterilen Screaming Frog, içeriğe sahip sayfaların dizine eklenme sürecini yönetme konusunda kullanışlıdır. Screaming Frog SEO Spider olarak da bilinen bu araç, site içeriğini çok yönlü bir şekilde tarar ve analitik denetim araçları sunar. Ücretli bir araç olan Screaming Frog, içeriklerde bulunan linkleri denetler ve işlevini kaybetmiş olanları tespit eder. Yönlendirme aramaları ve site mimarisi analizi yapmayı da mümkün kılan yazılım, yinelenen içerik aramaları işlevi ile de öne çıkar. Meta açıklama, sayfa başlığı ve URL gibi içeriğin varlığını ifade eden ögelerin bir tabloya aktarılıp analiz edilmesine yardımcı olur.